Cựu sinh viên tốt nghiệp từ Pomona College năm 1985 sẽ nhận một giải Nobel về Hóa Học năm 2020 về sự khám phá một phương pháp điều chỉnh hoặc sửa đổi tố chất di truyền của một sinh vật (gene). Đây là sự khám phá đầu tiên chưa từng có và có ý nghĩa cách mạng về sự thiết lập, tạo dựng, sửa chữa yếu tố di truyền trong những năm gần đây.

Viện Khoa Học Hoàng Gia Thụy Điển vừa thông báo đã lựa chọn Bà Doudna – Giáo sư cũng là nhà nghiên cứu tại đại học UC Berkeley, và người cộng tác với bà trong đề tài nầy là Emmanuelle Charpentier – Giám đốc viện nghiên cứu Max Planck Unit ở Berlin – để trao giải Nobel nói trên.

Hai nhà hóa học nầy sẽ chia nhau giải thưởng trị giá $10 triệu tiền Thụy Điển – tức hơn $1 triệu đô-la. Những huy chương Nobel và phần thưởng trong những lãnh vực khoa học sẽ được trao tại một buổi lễ trọng thể theo truyền thống tại Stockholm vào ngày 10 tháng 12 tới đây.

 Bà Doudna là người đầu tiên tốt nghiệp từ Pomona College nhận được một Giảo Nobel suốt trong lịch sử nhà trường.

  Chủ tịch Hội đồng Quản trị Đại học Pomona College: G. Gabrielle Starr đã phát biểu như sau: “Cuộc nghiên cứu có tính cách cách mạng trong vấn đề chỉnh đổi đặc tính di truyền và sự cân nhắc một cách thấu đáo, xuyên suốt về những khía cạnh phức tạp của vấn đề nầy đã vạch ra một tiềm năng thay đổi cuộc đời của vô số con người trên khắp trái đất nầy. Chúng ta vô cùng hãnh diện rằng Bà đã nhận sự giáo dục ở cấp bậc cử nhân tại đại học Pomona College và Bà đã tiếp tục sống và phục vụ cuộc sống ngay trong cộng đồng của chúng ta. Niềm đam mê khám phá, quyết tâm vượt khó và kiêm trì cho đến kết quả cuối cùng của bà đã phản ảnh một số giá trị cao nhất của trường Đại Học nầy trong đó.”

 Là một cựu thành viên trong Hội Đồng Quản Trị của trường Pomona College, bà Doudna cũng còn từng được chọn được mời thuyết giảng một đề tài về di truyền học trên diễn đàn Robbins Lectureship năm 2009 – nơi mà đã đem một số các nhà hóa học nổi tiếng, kể cả một số đã đoạt giải Nobel đến giảng đường Pomona College trong nhiều năm qua.

Bà Doudna lớn lên tại quần đảo Hawaii – nơi mà thân phụ bà từng là một giáo sư về văn chương Anh tại University of Hawaii – và theo hộc trung học Hilo High School trước khi về sống tại Pomona.

  Bà đã dẫn chứng sự giáo dục mà bà lãnh hội tại Pomona như một yếu tố căn bản trong quá trình thành công của bà trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí mới đây của nhà trường là Pomona College Magazine. “Tôi cảm nhận sự may mắn với những gì tôi nhận được từ lúc ở đại học Pomona mỗi ngày, phải nói một cách trung thực như vậy. Bởi vì đó là một sự giáo dục nghệ thuật tự do đã đưa tôi đến với rất nhiều suy nghĩ, sáng kiến mà tôi sẽ không bao giờ có được nếu không được cơ hội học ở trường nầy.”

  Bà cũng nói với Tạp chí California Magazine rằng: “Đặc biệt quan trọng là những người cố vấn, hướng dẫn (mentors) như Giáo sư Fred Grieman và Sharon Panasenko.”Và may mắn cho tôi, tôi đã làm việc với những khoa học gia tuyệt đối giỏi trong mọi giai đoạn hành nghề của tôi.”

Bà Doudna tiếp tục học bâc tiến sĩ ở Harvard dưới sự hướng dẫn của nhà di truyền học Jack Szostak – người sau đó đã thắng giải Nobel về Y học. Đó là lúc bà bắt đầu nghiên cứu về RNA, một chất hóa sinh có họ hàng với DNA mà bà đã tiếp tục theo đuổi để khám phá suốt trong sự nghiệp của mình.

Sau đó bà đã tiếp tục làm việc với một khoa học gia đoạt giải Nobel khác là Thomas Cech ở Đại học tại Colorado và giảng dạy tại Đại học Yale. Trong năm 2002, bà đã quay về California và làm giáo sư tại Đại học UC Berkeley. Tại đó cho đến nay, bà vừa là giáo sư hóa học, sinh hóa, và molecular biology. Ngoài ra bà còn mở một phòng thí nghiệm có tên CRISPR tại Viện Gladstone ở San Francisco để tiện việc nghiên cứu. CRISPR là viết tắt của “clustered, regularly interspaced, short palindromic repeat,” một qui luật vận hành của tố chất di truyền trong vi trùng phục vụ như một loại hệ thống miễn nhiễm chống vi khuẩn. Và hóa chất Cas9 được khám phá như là một kích thích tố đóng vai trò chính trong hệ thống đó.

  Thông báo của Viện cấp giải Nobel nói trên đã viết: Emmanuelle Charpentier và Jennifer A. Doudna đã khám phá một trong những phương pháp sắc bén nhất của kỹ thuật chỉnh sửa yếu tố di truyền, đó là phương pháp dùng những chiếc kéo CRISPR/Cas9. Dùng kỹ thuật nầy, các nhà khoa học có thể thay đổi yếu tố di truyền DNA của những động vật, cây cỏ, và vi sinh vật với độ chính xác rất cao. Kỹ thuật này đã có một ảnh hưởng có tính cách mạng trong lãnh vực đời sống con người, đang đóng góp vào các cách chữa trị ung thư mới và có thể làm cho giấc mơ chữa trị dứt những căn bệnh di truyền trở thành hiện thực.”

  Bà Doudna đã từng nghiên cứu phương pháp CRISPR từ năm 2005, và hợp lực với Charpentier trong năm 2011 để tìm ra bằng cách nào bộ máy chống vi trùng nầy làm việc có hiệu quả.

  Từ năm 2012, khi Doudna, Charpentier và nhóm nghiên cứu của họ công bố những kết quả phát minh của họ lần đầu tiên trong tạp chí Khoa Học (Science), thì phương pháp chỉnh sửa “genes” CRISPR-Cas9 đã được sử dụng bởi những phòng thí nghiệm khắp thế giới và khen ngợi như là một cuộc cách mạng trong những lãnh vực khoa học về sinh vật.

  Khi kỹ thuật nầy được phổ biến rộng rải, cũng có vấn đề tranh cãi về phương diện đạo đức của khi thực hiện nó, và bà Doudna cũng đã viết một cuốn sách năm 2017 để nói về quá trình đến với CRISPR, dự đoán về ảnh hưởng của nó trong tương lai và đặt vấn đề về những nỗ lực của bà để bảo đảm việc thực hiện sẽ không vi phạm đạo đức.

   Trong cộng đồng khoa học, sự dự đoán Doudna đoạt giải Nobel đã lan rộng từ ít nhất là năm 2015, khi bà và Charpentier nhận được $3 triệu từ giải thưởng Breakthrough Prize in Life Sciences do thành quả của họ.

  Trong những năm sau đó, bà Doudna cũng đã nhận được hàng chục giải thưởng giá trị từ Đông sang Tây. Và với sự hoành hành của nạn dịch Covid-19 ở Mỹ, bà Doudna đã hoán đổi hoạt động củ một phòng thí nghiệm ở San Francisco thành một cơ xưởng thử nghiệm và bằng sự sử dụng kỹ thuật CRISPR, đã tìm ra một cách thử nghiệm COVID chính xác hơn, dễ dàng hơn, và nhanh chóng hơn.                (trongdonglife.com TH)