Trước hết xin phép và cảm ơn Cô Chú của tờ báo Trống Đồng và các đọc giả đã đón nhận bài viết của Luật Sư Mai trở lại tờ báo sau đúng 1 năm đã vắng mặt. Thấm thoát vậy mà đã 1 năm dịch Covid đã tới Hoa Kỳ và đã làm điêu đứng nền kinh tế của nước Hoa Kỳ, điêu đứng công ăn việc làm của biết bao nhiêu cơ sở thương mại và gia đình, và đã thay đổi vĩnh viễn đời sống của rất nhiều người vì đã có rất nhiều gia đình đã bị mất đi thân nhân của mình. Thành thật cầu mong sức khoẻ, an lành, và nghị lực tới cho mọi người để tất cả chúng ta cùng vượt qua đại dịch này.
Từ khi đại dịch Covid bắt đầu từ đầu năm 2020, nhà nước đã ra lệnh cấm không được ra đường, đi làm, đi học, từ tháng 3 năm 2020. Phần lớn mọi người đã phải làm việc tại nhà ngoại trừ một số công việc bắt buộc phải tới chổ làm, các em đang còn đi học thì phải học ở nhà, vv… Vì phần lớn mọi nơi bị đóng cửa, nhiều người đã bị mất việc vì chổ làm đóng cửa, hay bị cắt bớt giờ đi làm, vv… để giúp tài chánh cho mọi người, nhà nước Hoa Kỳ cũng đa ban ra những chương trình cho các cơ sở thương mại mượn tiền để trả lương cho nhân viên, trả tiền mướn tiệm, vv… Thông thường thì người đi làm cho công ty và có đóng tiền thuế cho tiểu bang thì mới có điều kiện để xin tiền thất nghiệp nếu như bị mất việc; tuy nhiên, vì đại dịch nhà nước đã cho phép những người tự làm chủ (self-employed or independent contractor) cũng được lãnh tiền thất nghiệp qua chương trình Pandemic Unemployment Assistance. Ngoài ra, đa số các người dân Hoa Kỳ còn được nhận một chương trình tiền chính phủ cho gọi là Stimulus, chương trình này thì còn tuỳ thuộc mức lương của mỗi người, nếu làm lương quá cao và hơn mức định thì sẽ không được số tiền này. Trong lúc kinh tế khó khăn thì các sự hỗ trợ tài chánh này rất cần thiết và hữu ích cho chúng ta. Tuy nhiên, hôm nay thì chúng ta đã qua năm 2021 và bây giờ là thời điểm mà chúng ta phải lo một việc quan trọng, đó là khai thuế.
Một trong những sự lo lắng của nhiều người là chúng ta có phải đóng thuế cho các khoản tiền đã nhận của chính phủ hay không? Nói cách khác là những số tiền đã nhận từ chính phủ có phải là lợi tức (income) của chúng ta hay không? Vì nếu là lợi tức thì chúng ta phải khai thuế.
Câu trả lời là tiền thất nghiệp là lợi tức và chúng ta phải khai thuế; tuy nhiên, tiền Stimulus thì không phải là lợi tức nên chúng ta không phải khai thuế.
Khi chúng ta đi làm cho công ty hay nhà nước, chúng ta là nhân viên của họ. Mỗi lần lãnh lương thì người chủ công ty sẽ trừ tiền thuế trong tiền lương của chúng ta. Cuối năm thì công ty sẽ gởi tới cho chúng ta giấy W-2, giấy này sẽ báo cho chúng ta biết là trong nguyên năm qua công ty đã trả tổng cộng bao nhiêu tiền lương cho chúng ta. Chúng ta sẽ mang tờ giấy W-2 này và đi khai thuế. Vì đây là lợi tức đi làm của chúng ta, chúng ta phải đóng thuế cho liên bang và tiểu bang.
Khi chúng ta tự làm chủ như self-employed hay independent contractor thì những ai mà chúng ta phục vụ cho họ hay làm việc cho họ thì họ sẽ gởi tới giấy 1099-Misc hay 1099-NEC để báo cho chúng ta là trong năm họ đã trả cho chúng ta tổng cộng bao nhiêu tiền. Vì chúng ta tự làm chủ và không phải là nhân viên của ai hết thì những người trả tiền cho chúng ta sẽ không có quyền trừ thuế từ những tiền họ đã trả cho chúng ta. Chúng ta sẽ mang những giấy 1099-Misc hay 1099-NEC và đi khai thuế. Vì đây là lợi tức đi làm của chúng ta, chúng ta phải đóng thuế liên bang và tiểu bang.
Khi chúng ta nhận tiền thất nghiệp từ nhà nước thì nhà nước sẽ gởi cho chúng ta giấy 1099-G. Giấy này cũng sẽ báo cho chúng ta biết được là trong năm qua chúng ta đã nhận tổng cộng là bao nhiêu tiền thất nghiệp. Tiền thất nghiệp bình thường hay tiền thất nghiệp vì dịch Covid đều là lợi tức của chúng ta, vì vậy chúng ta phải khai thuế trên tiền thất nghiệp này. Tuy nhiên, tiền thất nghiệp mà chúng ta nhận qua chương trình Pandemic Unemployment Assistance thì chúng ta chỉ phải khai thuế liên bang mà thôi, chúng ta không cần phải trả thuế tiểu bang cho tiền này. Nếu chúng ta đã từng nhận tiền thất nghiệp trong năm 2020, chúng ta bắt buộc phải có giấy 1099-G. Nếu chúng ta không nhận được giấy này thì chúng ta cũng có thể lên mạng của edd.ca.gov để in ra giấy này hay chúng ta cũng có thể gọi điện thoại cho Edd để yêu cầu họ gởi cho chúng ta một bản sao. Chúng ta bắt buộc phải có giấy này để chúng ta khai thuế. Ngoài ra, chúng ta cũng nên chuẩn bị tinh thần một chút về việc bảo hiểm sức khỏe của chúng ta. Thông thường thì ai trong chúng ta mà tự làm chủ thì chúng ta phải mua bảo hiểm sức khoẻ của chúng ta qua chương trình của nhà nước, Covered California. Chương trình này thường sẽ phụ chúng ta trả tiền bảo hiểm sức khỏe hàng tháng bằng cách cho chúng ta credit, chúng ta chỉ trả tiền phần còn lại. Ví dụ, bảo hiểm sức khỏe mà chúng ta chọn thì mỗi tháng chúng ta phải trả $300; tuy nhiên, vì theo lợi tức hàng năm của chúng ta, nhà nước phụ chúng ta trả $100 (credit $100), chúng ta chỉ phải trả $200 mà thôi. Tuy nhiên, vì trong năm 2020 chúng ta đã nhận được nhiều tiền thất nghiệp và tiền thất nghiệp đã làm con số tổng lợi tức hàng năm của chúng ta tăng lên, cho nên khi chúng ta đi khai thuế chúng ta có thể bị bắt trả lại hết hay một phần nào của tiền nhà nước đã phụ chúng ta mua bảo hiểm sức khoẻ. Bắt trả lại ít hay nhiều hay không phải trả đồng nào hết thì tuỳ thuộc vào tổng lợi tức của năm ngoái của chúng ta.
Đây là những thông tin căn bản về sự ảnh hưởng của tiền thất nghiệp và tiền Stimulus với thuế 2020. Nếu muốn biết thêm chi tiết xin quí vị liên lạc trực tiếp với người làm thuế (tax consultant, certified public accountant, vv…)
Luật sư Vân Mai Nguyễn cùng với luật sư Robert Tân Nguyễn đã và đang phục vụ cộng đồng Việt Nam tại Quận Cam hơn 16 năm vừa qua và tại Pomona hơn 11 năm vừa qua. Chúng tôi rất hân hạnh và mong được tiếp tục phục vụ cộng đồng Việt Nam tại Orange County, Pomona, Riverside, San Bernardino, Corona, v.v…nói riêng và Inland Empire nói chung trong những năm tới đây. Đến với văn phòng chúng tôi quí vị sẽ luôn luôn nhận được những sự giúp đỡ ân cần nhất, những lời khuyên về luật pháp chân thật nhất, và đặc biệt là quí vị lúc nào cũng được liên lạc trực tiếp với các luật sư. Văn phòng chúng tôi sẵn sàng biện hộ và bảo vệ quyền lợi của quí vị.